Miasto Saint-Etienne we Francji

 

14 miasto we Francji – 172 tys. mieszkańców (2015 r.)
pow.: 80 km², z czego 10% zajmują tereny zielone
Metropolia Saint-Etienne : 2. aglomeracja w regionie Auvergne Rhône Alpes, 6. aglomeracja we Francji
53 gmin – 404 859 mieszkańców (2017r.) – 723 km²
16 922 przedsiębiorstw –  81 123 zatrudnionych
20 000 studentów, 600 klubów sportowych
800 naukowców, 70 laboratoriów badawczych

Więcej danych statystycznych >>>

 

 

Saint-Saint-Etienne i jego okolice są miejscem, gdzie spotykają się wpływy północnej i południowej Francji – przenika się tam kultura języka d`oil, którym posługują się mieszkańcy północy tego kraju i języka d’oc, charakterystycznego dla południowej części tego kraju.

Położone na wysokości 500 m n.p.m., Saint-Etienne leży w departamencie Loary i jest jednym z najwyżej położonych miast w Europie. Jego terytorium jest geograficznie częścią Masywu Centralnego, które to położenie było długo dla niego niekorzystne. Na początku XIX wieku zbudowano pierwszą we Francji linię kolejową pomiędzy nim a pobliskim Andrezieux, jednak autostrada doprowadzająca do tego miasta została zbudowana dopiero w latach 70 XX wieku.

Początki tego miasta gubią się w mrokach dziejów. Nazwa Saint-Etienne została wspomniana po raz pierwszy w XII wieku, podczas tworzenia biskupstwa Valbenoite. Około 1440 roku zbudowano tam mury obronne, z tego okresu pochodzą też pierwsze wzmianki o eksploatacji bogactw naturalnych w tym regionie. Do XIX wieku było ono małym miasteczkiem, ale dzięki rewolucji przemysłowej zaczęło rozwijać się bardzo dynamicznie, a powstające kopalnie i huty przyciągnęły do pracy robotników z dalszych i bliższych okolic. Kolejne zmiany nastąpiły w drugiej połowie XX wieku, kiedy to zaczęto zamykać zakłady metalurgiczne i kopalnie, a miasto i cała aglomeracja została poddana procesom restrukturyzacji.

Przez długi czas Saint-Etienne było uzależnione kulturalnie i ekonomicznie od pobliskiego Lyonu. Do 1965 roku było jedynym miastem we Francji o populacji 200 tysięcy mieszkańców, które nie miało uniwersytetu i nie było siedzibą biskupstwa. Ambicją władz lokalnych stało się więc prowadzenie niezależnej i ambitnej polityki kulturalnej.

W połowie XIX Marius Vachon stworzył w Saint-Etienne „Pałac Sztuki”, czyli miejsce, gdzie lokalni twórcy mogli wystawiać swoje prace, a przez to przybliżać sztukę miejscowej publiczności.

Wiek później Jean Daste, inna bardzo zasłużona osoba dla życia miasta, kontynuował powyższą ideę. Podjął on działania mające na celu zainteresowanie robotniczej publiczności teatrem, którego miasto wtedy nie posiadało, organizując przedstawienia teatralne w specjalnym namiocie. Innym „teatrem” jest dla miasta słynny stadion Geoffroy-Guichard, gdzie równie znana drużyna „Zielonych” z Saint-Etienne rozgrywa swoje mecze.

W 1987 roku w Saint-Etienne powstało Muzeum Sztuki Współczesnej, gdzie prezentowane są prace Villona, Severiniego, Matisse’a, Bram Van Velde’a, Vasarele’go, Braunera i innych. W 2001 ponowne otwarto tam Muzeum Przemysłu, gdzie prezentowane są eksponaty związane z historią przemysłu w tym mieście.

 

Jak Rzym, Saint-Etienne położone jest na siedmiu wzgórzach, a jego główną ulicę stanowi biegnąca pomiędzy nimi dolina.

Obecna forma urbanistyczna tego miasta nie jest dziełem przypadku. Do XIX wieku było to małe miasteczko, ale wraz z powstawaniem pierwszych zakładów przemysłowych pod koniec XVIII wieku, ogrody i sady miejscowych klasztorów zaczęły blokować jego rozwój urbanistyczny. Jednak dopiero po Rewolucji Francuskiej władze miasta mogły zacząć realizować śmiałe projekty jego przebudowy. Do pomocy zaproszono piemonckiego architekta Pierre-Antoine Dalgabio, który zaprojektował „nowe miasta”, inspirując się wzorami greckimi i azteckimi. Przebudowę miasta wspomogli bogaci wytwórcy pasmanterii, których kamienice i siedziby spółek można podziwiać do dziś.

Saint-Etienne nie zmieniało się szczególnie pod względem architektonicznym do lat 50, kiedy to zaczęto budować osiedla na otaczających je wzgórzach. W 1992 roku kataloński architekt Ricardo Bofill zaproponował nowy plan rozwoju dla Saint-Etienne, który odmłodził to ukształtowane przez przemysł miasto.

Saint-Etienne jest bramą do parku Pilat, gdzie oprócz drzew i oczek wodnych, znajdują się ogródki działkowe.

W mieście znajduje się także wiele obiektów sportowych. Jest tam słynny stadion Geoffroy Guichard, gdzie odbyły się finały mistrzostw świata w piłce nożnej w roku 1998 oraz „speed ring”, wybudowany dla osób jeżdżących wyczynowo dla rowerze. Kultywuje się tam pamięć Rogera Riviere, kolarza, który pobił rekord świata w jeździe na czas, a którego kariera została nagle przerwana upadkiem podczas Tour de France w roku 1960.

W Saint-Etienne znajdują się także liczne kafejki, kabarety oraz stowarzyszenia, np. Stowarzyszenie Graczy w Lotki (sabarcane). Świętem, które jest szczególnie lubiane przez mieszkańców miasta, jest coroczna „Barbórka”.

 

Dusze mieszkańców Saint-Etienne ukształtowało górnictwo. Przemysł wydobywczy był siłą napędową rozwoju miasta przez ponad wiek. Około 1830 roku w Saint-Etienne wydobywano 43% węgla we Francji, wysoki poziom wydobycia utrzymał się także podczas I wojny światowej, by następnie osiągać coraz niższy pułap. Nierentowność kopalni doprowadziła do stopniowej likwidacji zakładów przemysłowych, ostatni szyb zamknięto w 1983.

Dzięki górnictwu w mieście zaczęła rozwijać się także metalurgia, hutnictwo i inżynieria. Kontynuowano datującą się od schyłku średniowiecza produkcję broni i noży. Pod koniec XIX wieku produkowano tam 250 tysięcy karabinów rocznie; dzisiaj istnieje tam 40 przedsiębiorstw, w których produkowana jest większość broni i noży myśliwskich wytwarzanych we Francji.

W 1886 bracia Gauthier zbudowali w Saint-Etienne pierwszy rower dwukołowy we Francji. Od tego czasu datuje się zainteresowanie mieszkańców tego miasta kolarstwem, a obecnie kilka zakładów dalej wytwarza części rowerowe.

Lokalną tradycję kontynuują także wytwórcy wyrobów pasmanteryjnych – mimo iż zakładów produkujących te wyroby pozostało niewiele, nadal można w nich nabyć wyroby wysokiej jakości.

Saint-Etienne jest także miastem, w którym podjęto dwie pionierskie inicjatywy. Pod koniec XIX wieku Etienne Mimard stworzył pierwszy katalog wysyłkowy, w którym jego firma „Manufacture” prezentowała klientom swoje produkty – broń i rowery. W 1898 Geoffroy Guichard otworzył w Saint-Etienne pierwszy supermarket na świecie – „Casino”, która to firma wchodzi obecnie w skład koncernu „Geant”.

Większość przedsiębiorstw w tym mieście i jego regionie stanowią małe i średnie przedsiębiorstwa, a ich działalność koncentruje się w następujących branżach:
inżynieryjnej – 1 160 przedsiębiorstw inżynieryjnych zatrudnia 37 tysięcy osób; wodociągach i gospodarowaniu zasobami wodnymi; technologii medycznej – 60 przedsiębiorstw produkuje materiały medyczne, implanty i narzędzia chirurgiczne; optycznej – produkowane są tam soczewki dla NASA i dla studiów telewizyjnych na całym świecie.

Władze miasta i jego mieszkańcy przywiązują także dużą wagę do edukacji. W Saint-Etienne ma swoją siedzibę 11 szkół wyższych, w tym powstała w 1816 roku Wyższa Szkoła Górnicza, Uniwersytet im. Jean’a Monnet’a, Wyższa Szkoła Biznesu EKLYA, Państwowa Szkoła Inżynierów (ENISE) czy Regionalna Szkoła Sztuk Pięknych.

 

www.saint-etienne.fr (Merostwo Saint-Etienne)
www.saint-etienne-metropole.fr  (Metropolia Saint-Etienne )
www.auvergnerhonealpes.fr (Region Auvergne Rhône Alpes)
www.univ-st-etienne.fr  (Uniwersytet Jean Monnet)
www.mines-stetienne.fr (Wyższa Szkoła Górnicza)